listopad 2012 - Inicjujemy "Tajemnice z muzealnej półki"- opowieść o paratusie

8.11.2012

Każdego ósmego dnia miesiąca – na pamiątkę daty utworzenia naszej Uczelni – prezentować będziemy wybrany eksponat ze zbiorów Muzeum Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Po roku wszystkie obiekty zostaną zaprezentowane na specjalnej wystawie z okazji Europejskiego Dnia Dziedzictwa Akademickiego obchodzonego 18 listopada. Wszystkich Niecierpliwych Pasjonatów Historii Medycyny zapraszamy oczywiście do Muzeum wcześniej. Nasze eksponaty czekają na wizytę!

Strzykawka i igła są jednymi z przedmiotów najczęściej kojarzonych z medycyną. Ich nazwom towarzyszą zazwyczaj dwa kreślenia: jednorazowe i jałowe. Coraz trudniej wyobrazić sobie, że jeszcze całkiem niedawno – nawet 30 lat temu – w wielu szpitalach i przychodniach posługiwano się szklanymi strzykawkami i igłami wielokrotnego użycia. Po każdej iniekcji, pobraniu krwi lub innych płynów ustrojowych starannie je płukano, myto, a następnie wyjaławiano. Szklane strzykawki były ciężkie i niewygodne w użyciu, a ze względu na materiał z jakiego je wykonano podatne były na mechaniczne uszkodzenia. Igły z kolei po wielu wkłuciach ulegały stępieniu. Osadzająca się na ich wewnętrznych ściankach krew i leki stopniowo doprowadzały do zamknięcia i tak niewielkiego światła kaniuli. Aby je udrożnić, potrzebne były metalowe mandryny.

Wspomniana wrażliwość na uszkodzenia, konieczność wielokrotnego jałowienia i użycia zmusiły konstruktorów sprzętu medycznego do opracowania wygodnego i bezpiecznego sposobu posługiwania się strzykawką poza pomieszczeniami szpitalnymi. Rozwiązaniem spełniającym wymienione był paratus – stalowy futerał, w którym przenoszono strzykawkę oraz kilka igieł. Materiał, z jakiego wykonano paratus pozwalał poddawać go działaniu wysokiej temperatury, np. na płycie pieca i w ten sposób wyjaławiać zamknięte w nim strzykawkę oraz igły. W zbiorach Muzeum GUMed znajdują się dwa typy paratusa, różniące się wielkością i sposobem umieszczenia strzykawki oraz igieł. Pochodzą one z darów dr. Aleksandra Świtońskiego, prof. Wiesława Makarewicza oraz zbioru pamiątek po prof. Bożydarze Szabuniewiczu, przekazanego przez dr Małgorzatę Herrmann-Jankau z Katedry i Zakładu Fizjologii kierowanej przez prof. Tomasza Wierzbę.