lipiec 2019 – Ortezy

8.07.2019

„Czy to się nadaje do muzeum?” pytaliśmy w jednym w pierwszych numerów Biuletynu Muzeum Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. To na pozór retoryczne pytanie, powraca co pewien czas, w różnych okolicznościach. Wędrówki wzdłuż muzealnych półek, zaglądanie do pudeł i pudełek ponownie przywodzą na myśl to pytanie. A raczej odpowiedź na nie: tak wiele rzeczy to wzruszające pamiątki naszej, uniwersyteckiej historii lub fascynujące świadectwa rozwoju medycyny. A prócz tego, to często bardzo niepozorne przedmioty.

Na co dzień trudno dostrzegalne, jakby spowite w magiczną mgłę niewidzialności, przedmioty z muzealnej półki, nabierają blasku, wobec, którego trudno pozostać obojętnym. Towarzyszy im historia, opis lub wspomnienie. Relacja uczestnika wydarzeń, epizodów z przeszłości, nie zawsze odległej w czasie, lecz coraz trudniejszej do przywołania w pamięci. Muzea uniwersyteckie dokumentują zmiany dokonujące się w nauce. W przypadku medycyny miarą postępu nie są już lata, lecz miesiące a niekiedy, jak się zdaje, tygodnie i dni.

W ostatnich miesiącach, o czym już wspominaliśmy w poprzednich odcinkach naszego cyklu, kolekcja Muzeum wzbogaciła się o kolejne ciekawe obiekty. Do prezentacji wybraliśmy przykłady ortez przekazanych przez Zakład Fizjoterapii Katedry Rehabilitacji. Precyzyjny opis zawdzięczamy dr Bogumiłowi Przeździakowi.

Warto przy okazji wspomnieć, że próby zastąpienia kończyn, mają bardzo długą, sięgającą prehistorii i antyku tradycję. Konstrukcje współczesnych ortez oparte są o najnowsze zdobycze techniki: od lekkich, ale wytrzymałych materiałów po złożone protezy czynne kończyny górnej wykorzystujące napęd elektromagnetyczny lub siłowniki hydrauliczne.

Ortezy z nasze kolekcji powstały pod koniec XX wieku i z pewnością ilustrują kolejny w epizodów nieskończonej w istocie opowieści o człowieku, medycynie i Uniwersytecie Medycznym.

Czytelnikom „Tajemnic z muzealnej półki” życzmy pogodnych wakacji, wielu zajmujących lektur i podróży w przeszłość nauki i techniki.

Ryc. 1. obuwie dla pacjenta z paraplegią, strzemię do buta, odwrócony obcas Thomasa dla korekcji szpotawości stopy, przedłużone sznurowanie w celu łatwiejszego wprowadzenia porażonej stopy, bez wkładki. Rok produkcji: koniec XX w.

Ryc. 2. obuwie dla pacjentów po operacji palucha koślawego, podwyższona pieta z uniesieniem przodostopia, palce w powietrzu, osłona dla palucha. Rok produkcji: lata 1990-2000.